کنکاشی در قانون عمل و عکس‌العمل

آنچه درباره‌ی قانون عمل و عکس‌العمل بیان می‌شود سه مورد زیر می‌باشد:

1- بزرگی نیروهای عمل و عکس‌العمل با هم برابر است.
2- جهت آنها به اندازه‌ی 180 درجه مخالف یکدیگر است.
3- هر دو بر یک امتداد قرار دارند یا به عبارت دیگر این دو نیرو بر روی خطی قرار دارند که از نقاطِ اِعمالِ این نیروها می‌گذرد.
مثلاً عبارت یکی از کتابهای متن معروف [1] در این رابطه اینگونه است: «نیروهای عمل و عکس‌العمل بین اجسامِ دارایِ اثرِ متقابل، در بزرگی برابر، در جهت مخالف یک‌دیگر، و همخط می‌باشند (روی یک خط قرار می‌گیرند).»
مطمئناً قانون سوم نیوتون، یا همان قانون عمل و عکس‌العمل، در قالبِ سه موردِ فوق کلاً در علم مکانیک برقرار است. اما آیا این سه مورد تا چه حد در علم الکترومغناطیس برقرار می‌باشد؟ تلاش می‌کنیم به این پرسش، بخش به بخش پاسخ دهیم.ادامه مطلب...

توجیه پدیده ی دیامغناطیسم

در فیزیک ، پدیده‌ی جالبی به نام دیامغناطیسم وجود دارد که عبارت است از این که تقریباً تمام اجسامِ غیرمغناطیسی از قطب‌های شدید آهنربایی رانده می‌شوند. جالب بودنِ این پدیده به این دلیل است که قاعدتاً تصور می‌شود که میدان شدید آهنربایی باید باعثِ نظم دادن به دوقطبی‌های مغناطیسیِ مولکولیِ اجسام، ولو اجسامِ غیرمغناطیسی، شود و دوقطبی‌های مغناطیسیِ منظم شده جذب نواحی شدیدترِ میدان مغناطیسی، یا همان قطب‌های شدیدِ آهنربایی، شوند نه آنکه از آنها دفع شوند. در واقع اعتقاد بر این است که پدیده‌ی دیامغناطیسم حتی در مورد اجسام مغناطیسی (یعنی اجسام فرومغناطیس یا پارامغناطیس که دارای دوقطبی‌های مغناطیسی منظم هستند یا به راحتی در میدان مغناطیسی، دوقطبی‌های مغناطیسی مولکولی آنها منظم می‌شود) نیز صادق است اما به این دلیل بارز نیست و پدیده‌ی دفع در آنها دیده نمی‌شود که نیروی دافعه‌ی دیامغناطیسی در آنها کمتر از نیروی جاذبه‌ای است که دوقطبی‌های مغناطیسیِ منظمِ این مواد را به نواحیِ شدید مغناطیسی، قطب‌ها، می‌کشانَد.ادامه مطلب...

میدان ژئومغناطیسی و جهت چرخش زمین به دور خودش

از زمان‌های قدیم ، انسان متوجه شده بود که زمین همچون یک آهنربای عظیم عمل می‌کند، بدین‌گونه که گویا هسته‌ی زمین همچون آهنربای بزرگی است که قطب جنوب یا S آن به طرف قطب شمالِ جغرافیایی زمین و قطب شمال یا N آن به طرف قطب جنوبِ جغرافیایی زمین است. بنابراین آهنرباهای کوچکِ آویزان در سطح زمین به‌گونه‌ای جهت‌گیری می‌کنند که قطب N آن‌ها به طرف شمال جغرافیایی و قطب S آن‌ها به طرف جنوب جغرافیایی زمین باشد. از این خاصیت همواره برای جهت‌یابی به‌ویژه در مسافرت‌های دریایی استفاده شده و می‌شود.

ادامه مطلب...